rau bẩn – rau sạch – thực phẩm bẩn – thực phẩm sạch

An toàn thực phẩm, rau bẩn – rau sạch – thực phẩm bẩn – thực phẩm sạch đã trở thành câu chuyện “nóng” của bất kỳ diễn đàn hay chương trình nghị sự nào liên quan đến sức khỏe, niềm tin của người tiêu dùng khi có đến 90% người dân được hỏi có mối quan tâm số 1 là thực phẩm an toàn. Nỗ lực, quyết tâm rất nhiều nhưng thực phẩm bẩn vẫn tràn lan như sự thách thức với các cơ quan chức năng và “đánh đố” những người tiêu dùng thông minh.
Khủng hoảng niềm tin về an toàn thực phẩm

Qua quá trình kiểm tra, kiểm soát, ông Chu Xuân Kiên, Chi cục trưởng Chi cục Quản lý thị trường (QLTT) Hà Nội chỉ ra hiện tượng rau củ quả bẩn được đưa vào các siêu thị, trung tâm thương mại lớn, cửa hàng… được gắn mác an toàn, đánh lừa khách hàng. Trong năm 2015, Chi cục QLTT Hà Nội đã tịch thu, tiêu hủy gần 12.000 kg thủy, hải sản đông lạnh; gần 20.000 kg thịt bò, lợn, trâu… Thế nhưng, chỉ trong năm 2015, cả nước đã xảy ra 171 vụ ngộ độc thực phẩm với gần 5.000 người mắc.

Trong số đó, có những lô hàng đã được bán ở những cửa hàng khá uy tín, gắn mác là thực phẩm sạch. Chính vì thế, người dân đang bị khủng hoảng niềm tin về an toàn thực phẩm rất nhiều. Người ta chỉ nói qua nói lại mà không thể tin nhau. Có những việc mình làm mà người ta lại không biết nên cứ nghĩ thực phẩm này không an toàn – bà Nguyễn Thị Lệ Thoa – Trưởng phòng Quản lý An toàn thực phẩm (thuộc Chi cục Bảo vệ thực vật TP HCM) đã nhận định.

TS.Hoàng Đình Chân (Bệnh viện Ung bướu Hưng Việt) cho biết: Cái chết đang rình rập trên từng mâm cơm của gia đình, thậm chí ngay trong từng bữa ăn của nhiều trẻ nhỏ. Tỷ lệ người mắc ung thư hiện nay do sử dụng thực phẩm bẩn chiếm khoảng 35%, kế đến là hút thuốc lá 30%, yếu tố di truyền chỉ chiếm 5-10%”. Trong thực phẩm bẩn có nhiều vi khuẩn, vi sinh vật gây bệnh, độc tố nấm, độc tố vi khuẩn, hóa chất bảo vệ thực vật: tồn dư kháng sinh, thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ, thuốc chống mốc, chống mối, mọt; thuốc tăng trọng, thuốc kích thích tăng trưởng; thuốc nhuộm màu, chất bảo quản chống thối nên là nguyên nhân gây ra rất nhiều bệnh ung thư liên quan đến hệ tiêu hóa (gan, dạ dày, đại tràng, trực tràng…), hô hấp (vòm họng…), thậm chí cả ung thư tủy.

Cảnh báo này lúc nào cũng gây hoang mang cho người dân bởi trong mỗi bữa ăn, nguy cơ ung thư từ thực phẩm bẩn vẫn cứ hiện hữu vì người tiêu dùng không có thông tin, không biết đâu là thực phẩm bẩn, đâu là thực phẩm sạch vì công nghệ làm màu thực phẩm ngày càng tinh vi của những nhà sản xuất, phân phối. Và do niềm tin của người tiêu dùng về thực phẩm sạch bị lung lay nên nhiều công ty xuất khẩu các loại thực phẩm sạch ra nước ngoài, trong khi bán trong nước lại gặp khá nhiều khó khăn – ông Nguyễn Lâm Viên, Tổng Giám đốc Công ty Vinamit phản ánh.

Rau VietGAP phải bán với rau chợ

Đó là nguyên nhân khiến nông dân, nhà chế biến không thiết tha sản xuất thực phẩm sạch. Ông Dương Văn Tâm, nông dân xã Bình Ngọc, TP Tuy Hòa, tỉnh Phú Yên cho biết, trồng rau theo quy trình VietGAP rất vất vả, ghi chép nhật ký hàng ngày, lựa chọn, sử dụng giống, thuốc bảo vệ thực vật, phân bón đúng chuẩn nên giá thành sản phẩm cao.

Nhưng người tiêu dùng lại cân nhắc giá cả nên khó bán, nhiều khi phải bán với rau chợ nên người trồng rau rất “nản với VietGAP. Điều kiện sống còn hạn chế nên đa số người tiêu dùng vẫn có xu hướng thà ra chợ cóc gần nhà để mua vài lạng thịt tươi hàng ngày (không rõ nguồn gốc) còn hơn là mua các loại thịt lợn sạch đã được đóng trong túi hút chân không và đã qua cấp đông – ông Nguyễn Thanh Quang, chủ trang trại lợn sạch Ba Vì (Hà Nội) tâm tư.

Khi nguồn cung thực phẩm sạch như vậy thì để có một cửa hàng thực phẩm sạch phải đầu tư không dưới 1 tỷ đồng (hệ thống bảo quản rau khoảng 200 triệu, bảo quản thịt khoảng 500 triệu và bảo quản hoa quả tươi khoảng 300 triệu), chưa kể các khoản chi phí cố định khác và có thể là cả chi phí ngoại giao mà không được tính vào sổ sách – ông Trần Trung Chính, Giám đốc Công ty TNHH Dịch vụ thương mại Quốc tế Victory Asian với thương hiệu Mr Sạch chia sẻ kinh nghiệm. Từ đó, tình trạng lẫn lộn đen, trắng của thị trường thực phẩm càng có đất để hoành hành.

Nhà sản xuất, nhà phân phối và người tiêu dùng cứ loay hoay mãi với thực phẩm bẩn và thực phẩm sạch thì hệ thống kiểm soát hiện nay của chúng ta vẫn chưa đảm bảo thực phẩm sạch vì nặng về các cách kiểm soát theo một chu kỳ (ví dụ, theo tháng hành động vì an toàn thực phẩm). Cách tiếp cận này vẫn không mang tính hệ thống do vậy khó mà bảo đảm các tiêu chuẩn, quy chuẩn theo an toàn vệ sinh được thực hiện xuyên suốt trong quá trình sản xuất thực phẩm! – TS.Nguyễn Thị Hồng Minh, nguyên Thứ trưởng Bộ Thủy sản nhận xét.