Mướp đắng có vị đắng và theo Đông y có tính hàn, giúp giải nhiệt, kích thích ăn uống, chống viêm tiêu sưng, vừa là thức ăn lại kiêm chức năng chữa bệnh.
Thành phần chính là chất đắng của mướp, nhiều loại axit amin, đường, vitamin C, axit nicotic. Mướp đắng được sử dụng làm món ăn thường ngày, ngoài ra còn được dùng làm thảo dược. Cách dùng: nấu canh, đun chín, hoặc phơi khô, sau đó sao vàng rồi nghiền bột. Hoặc có thể giã nát đắp ngoài da vào chỗ đau.
Tác dụng của mướp đắng là để giải nhiệt, sáng mắt giải độc, tráng dương ích khí. Chủ yếu dùng cho bệnh nhiệt, khô khát. Cảm nắng, đi lỵ lỏng. Nhọt sưng cấp tính. Thường xuyên dùng mướp đắng có thể giải nhiệt, giải độc, đề phòng một số bệnh tật sau:
1. Kích thích chức năng tiêu hóa: mướp đắng giúp kiện tỳ khai vị. Chất Alkaloid trong mướp có công dụng lợi tiểu, giúp lưu thông máu tốt, chống viêm, hạ sốt và tăng cường sức khỏe thị lực.
2. Chữa bệnh tiểu đường: Khả năng làm giảm đường huyết có trong mướp đăng gồm: chanrantin, polypeptide – p và vicine…, những hợp chất này không chỉ làm giảm đường huyết mà còn cải thiện việc dung nạp gloco và làm giảm choleseterol. Qua nghiên cứu, người ta còn chỉ ra, mướp đắng có tác dụng làm chậm quá trình thoái hóa võng mạc, một biến chứng thường gặp của bệnh tiểu đường.
3. Chữa bệnh ung thư: Trong mướp đắng có nhiều protein, các chất chống oxi hóa…nên nó có tác dụng rất tốt trong việc kháng khuẩn, nâng cao sức khỏe cho hệ miễn dịch. Ngoài ra, mướp đắng còn có tác dụng kích thích hoạt một loại các phản ứng hoạt hóa ở màng tế bào, làm cho các tế bào ung thư vú ở phụ nữ ngừng di căn và tiêu diệt các tế bào này. Loại dầu có trong hạt mướp đắng rất giàu cis(c)9, trán(t)11 và axit linonic t13…, những chất này có tác dụng triệt tiêu các mầm bệnh gây ung thư tá tràng và nhiều chứng bệnh nan y khác.
Cụ thể với từng trường hợp bệnh khác nhau, người ta có những cách sử dụng mướp đắng khác nhau để phát huy hết công dụng của quả này:
+ Kiết lị, viêm đường ruột: mướp đắng tươi, giã lấy nước, mỗi lần 150 – 200ml, uống với nước đun sôi. Ngày nên uống 3 – 4 lần.
+ Cảm do nắng, nóng: quả mướp tươi bổ ra bỏ ruột, cho lá chè vào khép lại, treo vào chỗ thông gió mà phơi khô. Đun nước uống hoặc như chè uống. Mỗi lần 10 – 15g.
+ Mưng mủ ác tính: Mướp đắng tươi gĩa nát đắp vào chỗ đau.
+ Mụn nhọt: Mướp đắng bỏ ruột, cắt miếng nhồi với thịt lợn, cho gia vị đun nóng thành canh để ăn nóng.